Osoby

KARASIŃSKA Wanda, z domu Goldspinner (22 lipca 1926 Warszawa – 18 kwietnia 1994 Sopot),

aktorka. 

Była córką Mitchela Goldspinnera, handlowca, i Marii Rykosińskiej; żoną Mieczysława Karasińskiego, ekonomisty (ślub 2 września 1947 w Lęborku). Podczas II wojny światowej i okupacji niemieckiej uczyła się w tajnym gimnazjum J. Chmielewskiej w Warszawie; jednocześnie pracowała w laboratorium chemicznym, a maturę zdała na kilka dni przed wybuchem powstania. 

W 1945 rozpoczęła pracę jako aktorka w Teatrze Dramatycznym Marynarki Wojennej w Gdyni pod dyrekcją Gwidona Trzywdar-Rakowskiego i grała tu do końca sezonu 1945/46. W sezonie 1946/47 występowała jako recytatorka, angażowana do imprez estradowych z poetyckim programem, a w 1948, gdy powstał w Gdyni Zespół Żywego Słowa przy „Czytelniku”, została jego aktorką. W tymże 1948 uczęszczała na zajęcia Studia Dramatycznego Iwo Galla, ale po roku naukę przerwała; jako słuchaczka Studia grała w Teatrze Wybrzeże Pannę Halineczkę (Żołnierz królowej Madagaskaru, premiera 18 czerwca 1949). Jak podała w życiorysie, z początkiem sezonu 1949/50, przez dwa miesiące, była w zespole Teatru Rapsodycznego w Krakowie, skąd musiała wrócić do Gdańska z powodów rodzinnych. 

W 1951 zdała w Warszawie eksternistyczny egzamin estradowy, wróciła jako aktorka-recytatorka do Zespołu Żywego Słowa w Gdyni, już pod zarządem Artosu, i pracowała w nim do końca sezonu 1954/55. Zagrała wtedy w Teatrze Dramatycznym Balladynę, w głośnym spektaklu Opowieść o „Balladynie” (premiera 16 marca 1952) i wysunęła się na czoło wykonawców:

Ta zdolna recytatorka ukazała w roli Balladyny niewykorzystany dotąd talent aktorski. Przy pomocy oszczędnych środków dała pełny rysunek postaci, wydobywając z niej całą głębię szczerego przeżycia,

pisano w „Dzienniku Bałtyckim”. W listopadzie 1955 przeszła do zespołu Estrady Satyrycznej w Łodzi, gdzie występowała w programie Wio, dywaniku!. W sezonie 1956/57 na krótko zaangażowała się do Teatru Ziemi Łódzkiej w Łodzi, ale wróciła do Gdańska i w styczniu 1957 zagrała gościnnie w Teatrze Wybrzeże rolę Krystyny w Sprawie Kowalskiego. Wtedy też, razem z A. Pawlukiem i Ewą Totwen, założyła w Gdańsku kabaret literacki Rudy Kot i należała do jego wykonawców. W sezonie 1957/58 grała w Gdańskim Studiu Rapsodycznym; w spektaklu Strójcie mi, strójcie, narodową scenę... (1957) wystąpiła jako Muza/Narratorka z Wyzwolenia, Nike Napoleonidów z Nocy listopadowej i Kasia z Wesela, a w Szkole obyczajów, poświęconej Wojciechowi Bogusławskiemu (1958), zagrała we fragmentach sztuk Dorotę Padlewską w Królu i aktorze i Agatkę w Sarmatyzmie. W sezonie 1958/59 występowała w objazdowym Teatrze Powszechnym Województwa Gdańskiego w Sopocie, a w 1959/60 i 1960/61 była aktorką Sceny Objazdowej Teatru Wybrzeże. 

W czerwcu 1959 zdała w Warszawie egzamin eksternistyczny i uzyskała uprawnienia aktorki dramatu. Zagrała m.in.: w 1958 Podstolinę (Zemsta); w 1959 Szwaczkę (Ich czworo) i Panią Dobrójską (Śluby panieńskie; „była Dobrójską jeszcze wcale młodą i niepozbawioną kobiecych uroków”); w 1960 Fiokłę (Ożenek, 1960); w 1961 Grom-Kukulską (Śledztwo trwa) oraz Żonę i Pokojówkę (Bracia Plauta). Po 1961 do teatru już nie wróciła. Była instruktorką teatralną w Interclubie w Gdyni, współpracowała z klubami zakładowymi odpowiadając za ich działalność artystyczną, a przede wszystkim występowała jako recytatorka. Przygotowywała poetyckie recitale, które przedstawiała w Trójmieście i w województwie gdańskim, np. program Poezja walcząca (1968). 

Bibliografia

Almanach 1993/94; Gdańskie teatry osobne (il.); Szczepkowska: 20 lat t. na Wybrzeżu (stąd cyt.; il.); Dz. Bałt. 1952 (25 III), 1994 nr 92; Sł. Powsz. 1968 nr 54; Teatr 1994 nr 6; Akta, ZASP; Programy, IS PAN (m.in. „Wio, dywaniku!”, Estrada Satyryczna Łódź; il.); Almanach  1944–59; Inf. córki, Elżbiety Tuchewicz. 

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.