Halina Jakszówna
JAKSZÓWNA Halina, zamężna Nowicka (23 sierpnia 1899 Warszawa – 10 marca 1957 Komorów koło Warszawy),
tancerka.
Była córką Jana Jaksza i Walerii z Drewnickich; żoną Wacława Nowickiego. Uczyła się i działała w Warszawie. Ukończyła szkołę baletową przy Teatrze Wielkim; w balecie Warszawskich Teatrów Rządowych tańczyła już w latach szkolnych, np. 25 marca 1911 Susette (Rococo), 10 marca 1913 Odaliskę (Szeherezada). W 1914–15 była koryfejką i występowała na scenie Teatru Wielkiego oraz na letniej scenie w Ogrodzie Bagatela, w przedstawieniach baletowych: Zabawa dziecięca, Kaprys motyla, Pan Twardowski Adolfa Sonnenfelda (jako jedna z Bajaderek), Wesoły garnizon, Na foyer baletu, Po balu, Tarcza Syreny (jako Narcyza), Jezioro łabędzie. W Teatrze Wielkim występowała również w niemej roli Księcia Gotfryda (Lohengrin). Tańczyła też na scenie Teatru Nowości, np. w 1913 w operetce Śmierć Sherlocka Holmesa, a w 1914 w balecie-pantomimie Potężny sojusz.
Później występowała w teatrach rewiowych i kabaretach: najdłużej w teatrze Miraż (od pierwszego programu 25 sierpnia 1915 do 1919), a także w teatrze Chochoł (czerwiec–sierpień 1916), Argus (od 1 czerwca 1918 do 1919), Sfinks (1918–19, m.in. 10 maja 1919 na benefisie Ludwika Sempolińskiego), Bagatela (1918), Czarny Kot (1918–20, np. w duecie z Kazimierzem Łobojką w Dance moderne), Qui Pro Quo (lipiec–sierpień 1919).
Choć kariera jej trwała krótko, wyróżniła się talentem i urodą. W 1917 pisał o niej J. Czempiński:
Jedna z najbardziej urodziwych, pełna wdzięku i świeżości tancerka. Występowała z dużym powodzeniem w b. teatrach rządowych, następnie w szeregu innych teatrów. Obecnie stanowi jedną z lepszych sił w zakresie choreograficznym
w Mirażu.
W 1922 została skreślona z listy Związku Artystów Scen Polskich.
Bibliografia
Czempiński s. 259 (il.); Dymek z papierosa s. 206; Krukowski: Warszawka s. 64, 66; Mamontowicz-Łojek: Terpsychora; Parnell: Moje życie; Pudełek: Balet 1867–1915 (il.); Sempoliński: Wielcy artyści (tu błędnie Jaszkówna); Kur. Warsz. 1915 nr 272, 1919 nr 131, 182, 227, 1920 nr 282; Prz. Teatr. 1919 nr 5, 7, 1920 nr 2–3 (cyt.); Scena Pol. 1922 z. 11–12; Świat Nowości 1914 nr 20; Akt zgonu nr 5/1957, Arch. USC Podkowa Leśna; Programy, IS PAN; Pudełek: Materiały 1915–39; Straus: Repertuar 1914–15, 1915–16.
Ikonografia
Fot. – IS PAN, MTWarszawa.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
