Jadwiga Janczewska
JANCZEWSKA Jadwiga (27 listopada 1921 Mikulin, województwo lubelskie – 11 kwietnia 1995 Lublin),
aktorka.
Była córką Stanisława Janczewskiego i Stanisławy z Szulakowskich. Uczyła się w gimnazjum Wacławy Arciszowej w Lublinie, równocześnie od 1935 uczęszczała na kursy rytmiki, plastyki, gry aktorskiej i występowała w przedstawieniach amatorskiego Teatru Młodych prowadzonego przez Reginę Dziewulską. W 1938 zdała maturę i wyjechała do Warszawy, gdzie pod kierunkiem Karola Borowskiego przygotowywała się do egzaminów w Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej.
Po wybuchu II wojny światowej wróciła do Lublina; w czasie okupacji niemieckiej była kelnerką w kawiarni „U Aktorów”, pracowała w wywiadzie AK jako łączniczka i kurierka. Po wojnie znalazła się w Gdyni, gdzie w sezonie 1945/46 występowała w zespole estradowym Teatru Dramatycznego Marynarki Wojennej. W 1946–47 uczyła się na III kursie w Studiu Dramatycznym przy Teatrze Miejskim w Lublinie; eksternistyczny egzamin aktorski zdała w 1953. W sezonie 1947/48 była adeptką w Teatrze Ziemi Opolskiej w Opolu, w 1948/49 grała w Teatrze Polskim w Szczecinie. W 1949–51 występowała w Teatrze im. Węgierki w Białymstoku, w 1951–60 w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze, a od 1960 do przejścia na emeryturę 1 grudnia 1980, była aktorką Teatru im. Osterwy w Lublinie.
Czasem powierzano jej role główne, ale najczęściej grała drugoplanowe. Wystąpiła m.in., w Opolu jako Amelia (Horsztyński, 1947), w Szczecinie Wanda (Grube ryby, 1948); w Białymstoku: Hela (Szczęście Frania), Fanchette (Niemcy) – 1950; w Jeleniej Górze: Duniaszka (Ożenek), Kasia (Igraszki z diabłem) – 1951; Marianna (Świętoszek, 1952), Maria (Żabusia, 1953), Natalia (Wassa Żeleznowa, 1954), Hrabina (Dom na Twardej, 1955), Księżniczka Eboli (Don Carlos), Księżniczka Sieniawianka (Uciekła mi przepióreczka) – 1956; Nike spod Cheronei (Noc listopadowa, 1957), Róża Byleńska (Dom kobiet, 1958), Nina (Grzesznicy bez winy, 1960); w Lublinie: Brygida (Wygnańcy, 1963), Pani Dyndalska (Damy i huzary, 1965), Pani Soerensen (Niemcy, 1968), Rimma (Człowiek znikąd, 1974), Małgorzata Linde (Ania z Zielnego Wzgórza, 1975).
Bibliografia
Almanach 1994/95; Cały świat gra komedię; Jego siła (il.); Sośnicki: 40 lat; S. Staśko: Narodziny teatru, Katowice 1972 s. 146; T. w Jeleniej Górze; Pam. Teatr. 1997 z. 1–4 s. 318; Akta (fot.), ZASP; Almanach 1944–59.
Ikonografia
Fot. – Bibl. Nar., IS PAN, ITWarszawa.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
