Osoby

GOZDECKA Janina, Nina, z domu Józefczyk, zamężna Bystrzyńska (10 grudnia 1910 Brzozów koło Krosna – 18 listopada 1996 Jelenia Góra),

aktorka. 

Była córką germanisty Józefa Józefczyka i Heleny z Gozdawa Dydyńskich; żoną aktora Adama Bystrzyńskiego (właściwie Bernadzikiewicza; zob. t. 1). W 1932 ukończyła Oddział Dramatyczny przy Konserwatorium Muzycznym w Warszawie. 

Od sezonu 1932/33 grała w Teatrze Miejskim w Częstochowie, przeważnie role epizodyczne, a z większych np. Helenę (Pan Jowialski) i Hiszowską (Panna Maliczewska). Według recenzentów była utalentowana i pełna uroku. W sezonie 1935/36 występowała w objazdowym Teatrze Podolsko-Pokuckim z siedzibą w Stanisławowie (także pod nazwą Teatr Małopolski), np. jako Piękna Dama (Pani ministrowa), Angelika (Codziennie o piątej). Z zespołem tego teatru odwiedziła m.in.: Sokal, Śniatyń, Drohobycz, Zbaraż, Zaleszczyki. W sezonie 1936/37 grała w Teatrze Nowym w Poznaniu w Pierwszym występie pani premierowej, Maturze i Pięknej Izabeli. Nie miała dobrych recenzji, Konstanty Troczyński zarzucał jej, że „nie umiała zachęcić i zachwycić widza”. Pod koniec 1936 przeniosła się do Teatru Miejskiego w Kaliszu, gdzie pozostała do końca sezonu 1937/38. W lecie 1938 występowała w warszawskim Teatrze Kameralnym, np. w Zbyt licznej rodzince, a w sezonie 1938/39 w Teatrze Miejskim im. Orzeszkowej w Grodnie i z jego zespołem w Białymstoku, Zambrowie, Ostrołęce, Łomży, Suwałkach i Augustowie (wtedy pod nazwą Teatr Objazdowy Samorządów Województwa Białostockiego). 

Lata II wojny światowej przeżyła we Lwowie; po wznowieniu działalności przez Polski Teatr Dramatyczny, zagrała tu Rachel (Wesele, premiera 14 kwietnia 1945), a potem wzięła udział w programie pod tytułem Wszystko dla was, inaugurującym 13 listopada tego roku działalność Teatru Małych Form Miniatury i pozostała w nim do końca sezonu 1945/46. Latem 1946, z zespołem tego teatru przybyła do Szczecina i w sezonach 1946/47 i 1947/48, na scenie Komedii Muzycznej, Teatru Małego i Polskiego zagrała swe najlepsze role: Frankę (Gałganek), Klarę (Śluby panieńskie), Kitty (Ciotka Karola), Juliasiewiczową (Moralność pani Dulskiej), Agafię Tichonowną (Ożenek), Ethel Clark (Cały dzień bez kłamstwa), Hrabinę d’Eguzon (Ładna historia), Inez Serrano (Przy drzwiach zamkniętych). Na sezon 1948/49 nie udało się jej nigdzie zaangażować, dopiero w lipcu 1949 wystąpiła w roli Małgosi (Wesele Fonsia) w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze, a w 1949/50–1963/64 należała do jego zespołu (od 1959 Teatry Dolnośląskie). 

Zapamiętano ją szczególnie jako Liesel (Niemcy, 1950):

stworzyła sylwetkę niesamowitą i fascynującą, ale w momencie denuncjacji Ruth, staje się zanadto ruchliwa (ręce!), co czyni złe wrażenie i załamuje konsekwencję roli 

(L. Galiński).

Potem grała niewiele: Annę (Szczygli zaułek, 1950), Gibałczewską (Wodewil warszawski), Mrs Simpson (Wyspa pokoju), Starościnę (Powrót posła) – 1951 i, po kilku latach, Malinowską (Szukamy Kowalskiego, 1957). Nasilające się po 1952 objawy choroby, powodowały coraz dłuższe przerwy w występach, a w końcu przedwczesne ustąpienie ze sceny. 

Bibliografia

Almanach 1996/97; Gall – redutowiec, artysta teatru; Kaszyński: Teatralia; Misiorny: Teatry Ziem Zachodnich; Szczecin teatralny (il.); T. Małopolski 1933–38; T. w Jeleniej Górze; T. w Jeleniej Górze 1945–65; Teatry w Szczecinie 1945–65; Troczyński: Pisma teatr.; Wilski: Szkolnictwo; Życie teatr. w Częstochowie; Acta Universitatis Lodziensis 1987 z. 8 s. 139, 156 (E. Nawrocka); Gaz. Rob. 1996 nr 227; Kur. Warsz. 1937 nr 236, 258, 1938 nr 196; Pam. Teatr. 1963 z. 1–4 s. 269, 1974 z. 3–4 s. 487, 1997 z. 1–4 s. 722, 725–726, 2008 z. 3–4 s. 49–50; Sł. Pol. 1950 nr 85 (L. Galiński); Teatr 1938 nr 10–12; Życie Częst. 1932 nr 246, 1935 nr 225; Afisze i programy, IS PAN; Akta (fot.), ZASP; Almanach 1944–59; Wosiek: Teatry objazdowe. 

Ikonografia

Fot. – Bibl. Nar, ITWarszawa, NAC.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.