„Nieuczesani”
Co z tą młodzieżą? Jaka ona jest? Czego chce, przeciw czemu protestuje, do czego dąży? Żadnemu z wchodzących, w życie pokoleń nie poświęcono tyle uwagi, co rocznikom dojrzewającym w ciągu ostatniego piętnastolecia. Socjologowie, psychologowie, pedagodzy, a głównie publicyści wypowiadali się na temat młodzieży chętnie i obficie Padały diagnozy, które nie zadowalały nawet samych autorów; tasiemcowe dyskusje nie przyniosły żadnych stwierdzeń, których nie dałoby się podważyć. Młodzi, traktowani sumarycznie i globalnie, wciąż, byli wielogłową niewiadomą, nie dawali się zadowalająco rozpoznać.
Najnowszy program w stołecznym STS-ie spóźniony jest o kilka dobrych lat W czasach, kiedy dominowało zdumienie, że oto młodzież okazała się zupełnie inna, niż wymarzyli to sobie rodzice i wychowawcy, Nieuczesani mogli liczyć na zainteresowanie. Samo stwierdzenie faktu było dostatecznie szokujące. Ale już dziś, gdy zaskoczenie rozwodniło się w dyskusjach prasowych, gdy dokonanych zostało wiele bardziej lub mniej szczegółowych rozpoznań socjologicznych, Nieuczesani ze swoim wszystkoizmem są strzałem obok tarczy. Autorzy nie wyczuli, że już nie można traktować problemu generalnie ani traktować młodzieży jako jednorodną i spoistą całość, ani stawiać pytań tyczących całej generacji.
Autorzy to — Czesław Czapów oraz Andrzej Jarecki i Ludwik René. W kształt szopki zamknięta została historia młodzieńca od narodzin w stajence po próby znalezienia swego miejsca w świecie. Betlejem, stajenka, Maryja i Józef — a więc historia bohatera Nieuczesanych, Jacka, ma być typowa, ma mieć miarę symbolu. Niestety, nie ma. Z wielu względów także i dlatego, że we wszystkim, co dotychczas mówiło się o młodzieży, więcej niż czegokolwiek innego było rozczarowania dorosłych tym, że młodzi okazali się inni, niż to sobie marzono. Brakowało choćby świadomości historycznej. W końcu nie pierwsza to generacja, która wchodzi iw życie z towarzyszeniem chóru protestów odchodzących pokoleń.
Na Nieuczesanych zwyciężyła chęć pokajania wszystkiego. Oto dom rodzinny, zapracowana matka, zajęty sobą i swoimi sprawami ojciec. Młody człowiek sam się boryka ze światem. Oto szkoła — półprawdy, tępawi nauczyciele i znowu obojętność dla rzeczywistych problemów trapiących młodzieńca. Na koniec Jacek, niczym Faust, przekracza progi pierwszych doświadczeń. Podmiejskie męty, dzieci-kwiaty, dyskorama itp. Szuka siebie, szuka prawd niepodważanych, racji, które by mogły się stać jego racjami. Niedosyt, jaki się odczuwa patrząc na Nieuczesanych, nie płynie stąd, że wszystko to unurzane jest w żarcie, pokazane w skrócie, maksymalnie skondensowane. STS nie jeden raz stosując podobne metody trafiał celnie w rzeczywiste problemy, przekłuwał balony, które naprawdę strzelały z hukiem. Tym razem tak się nie stało. Nieuczesani nie są ani kpiną z dyskusji nad młodzieżą, ani nie stawiają dostatecznie celnie rzeczywistych problemów młodych.
Andrzej Jarecki znany jest z dowcipu, a więc i tu jest sporo scen zabawnych (lekcja historii), sporo trafnych żartów, kilka puent godnych zapamiętania. Ludwik René — to wytrawny reżyser, przedstawienie ma więc tempo, wiele się w nim dzieje Jest dobrze, w sensie roboty teatralnej, skonstruowane. Adam Kilian robi’ szopki jak nikt inny. Jego scenografia, a przede wszystkim kostiumy i maski zawierają w sobie konieczny w tym spektaklu element żartu i ironii. Ta szopka jest na tyle żartem, klamrą przedstawienia, na ile było to potrzebne Kilka lat temu, kiedy w myśleniu o młodych panował kompletny bałagan i wystarczało samo podjęcie tematu, żeby zwrócić uwagę — miałby ten spektakl świetną prasę i tłok na widowni.
Z długiej listy aktorów biorących udział w spektaklu wymieńmy Tomasza Grochoczyńskiego (Adiunkt) i Jerzego Bończaka (Docent), którzy prowadzą przedstawienie; Igora Sawina (Jacek), Barbarę Majewską (Narkomanka, Anioł), Ryszarda Pracza (jeden z trzech Króli, Portier), Aleksandrę Koncewicz (Matka Jacka) i Elżbietę Starostecką (Kasia).
